Πάνος Κωνσταντάτος: Το παρόν και το μέλλον του τουρισμού στην Ελλάδα
Πάνος Κωνσταντάτος: Το παρόν και το μέλλον του τουρισμού στην Ελλάδα – Αναμφίβολα ο τουρισμός αποτελεί μία από τις βασικότερες και πιο κερδοφόρες βιομηχανίες της ελληνικής οικονομίας. Το 2023 η χώρα πέτυχε ρεκόρ αφίξεων το οποίο ξεπεράστηκε το 2024 φανερώνοντας μια αυξητική τάση του ελληνικού τουρισμού. Τι χρειάζεται όμως για να συνεχιστεί αυτή η αύξηση; Τι πιστεύουν οι Έλληνες για τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας; Αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μέσα από την πρόσφατη μεγάλη έρευνα της PULSE RC για τον τουρισμό.
Αρχικά, παρατηρούμε ότι οι Έλληνες πολίτες ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους, αναγνωρίζουν τη μείζονα σημασία του τουρισμού για τη χώρα, καθώς ένα ποσοστό 86% θεωρεί ότι ο τουρισμός είναι πολύ ή αρκετά σημαντικός, ενώ σε άλλο ερώτημα το 48% δηλώνει ικανοποιημένο από την πορεία του τουρισμού. Ωστόσο, από αυτό το ποσοστό μόνο το 5% δηλώνει ότι είναι απόλυτα ικανοποιημένο ενώ το 43% πιστεύει ότι η χώρα έχει σωστή πορεία στο συγκεκριμένο τομέα αλλά επιδέχεται βελτίωσης. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό είναι μεν ικανοποιημένο, αλλά ταυτόχρονα και προβληματισμένο σχετικά με την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως ο υπερτουρισμός και η αλλοίωση του περιβάλλοντος εξ’ αιτίας αυτού.
Ακόμα, σχετικά με το φαινόμενο του υπέρμετρου τουρισμού που έχει παρατηρηθεί έντονα σε άλλες πόλεις (Βενετία, Βαρκελώνη), προκαλώντας την αγανάκτηση των κατοίκων τους, φαίνεται ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ανάλογη δυσαρέσκεια καθώς μόνο το 29% δηλώνει κατηγορηματικά ότι υπάρχει υπερτουρισμός στη χώρα. Όμως, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στους κατοίκους νησιών στο 35%, λόγω του γεγονότος ότι εκεί μαζεύεται ο κύριος όγκος τουριστών και λόγω της απουσίας ανάλογων υποδομών σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα. Παρόλα αυτά, το 54% προτιμάει λιγότερους τουρίστες με περισσότερη οικονομική άνεση, παρά όσους περισσότερους γίνεται ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης, στοιχείο που δείχνει την ανάγκη για στροφή σε ένα πιο ποιοτικό μοντέλο τουρισμού με στόχο την αποφυγή του υπερτουρισμού και της καταστροφής του περιβάλλοντος εξ’ αιτίας αυτού. Σε αυτή την κατεύθυνση μπορεί να βοηθήσει η διεύρυνση της τουριστικής σεζόν και η δημιουργία αξιόλογων εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτεια της χώρας για την καλύτερη κατανομή των τουριστών!
Επίσης, έντονη φαίνεται να είναι η ανησυχία των πολίτων για την αλλοίωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της χώρας (έθιμα, παραδόσεις) και του ελληνικού τοπίου καθώς το 46% πιστεύει ότι απειλούνται αρκετά ή πολύ, ενώ το 45% θεώρει ότι τα χαρακτηριστικά των τουριστικών προορισμών έχουν επηρεαστεί προς το χειρότερο, με το 67% να πιστεύει ότι η τουριστική ανάπτυξη δεν σέβεται το περιβάλλον. Ειδικότερα στην Αθήνα, δυσαρέσκεια προκαλεί σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού (62%) η άνοδος των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Άλλο ένα ζήτημα που απασχολεί τους πολίτες είναι οι αυξανόμενες τιμές στους τουριστικούς προορισμούς με το 59% να δηλώνει ότι δυσκολεύεται να κάνει διακοπές σε προορισμό της προτίμησής του – το ποσοστό αυτό ενισχύεται σε ζευγάρια και οικογένειες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τουριστικού μοντέλου που περιορίζει τους συμπατριώτες μας – κάτι που πρέπει να επιλυθεί.
Καταληκτικά, οι Έλληνες θεωρούν τον ήλιο, τη θάλασσα και τη φυσική ομορφιά (τοπία, αξιοθέατα) το κορυφαίο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας για την προσέλκυση τουριστών ενώ πιστεύουν ότι ο τουρισμός παίζει κομβικό ρόλο στην οικονομία της. Γι’ αυτό εκφράζεται ικανοποίηση, αλλά και θέληση για ποιοτικότερο τουρισμό και αποτελεσματικότερη ρύθμιση των ζητημάτων που προκαλούνται από αυτόν, όπως ο υπερτουρισμός και η καταστροφή των φυσικών και αστικών τοπίων.
* Πολιτικός επιστήμονας Παντείου Πανεπιστημίου
